سرگلزارئیهای سیستان
سرگلزارئیهای سیستان
سرگلزایی یکی از طوایف ایرانی است که افرادش بصورت پراکنده در سیستان، بلوچستان،مازندران،خراسان،تهران و...با جمعیتی در حدود سه هزار خانواد زندگی میکنند.
تیرههای این طایفه در سیستان در روستاهای کوشهء علیا،کوشهء سفلی،گزموم، محمدآباد،چهار خمی،سکوهه،جزینک،قاسمآباد(جنوب شهر زابل)،تاغذی،تمبکا (دانش)،سدکی،ده کیخا،چنگ مرغان،نیگرد،ده ملکپور(مجاور پل اسبی سابق)، ده جما،ادیمی(محمدآباد،شیرعلی سرگزی،جلالآباد،بالاخانه،ده آقایی،بهرامآباد، ده غلامعلی سرگزی،ده کدخدا امیر سرگزی،ده کول(ارباب)،حسامیه،ریگاب، گلخانی،ملا حسین سرگزی،سرسنگ و غیره بسر میبرند.ضمنا سرتاسر نوار مرزی ایران و افغانستان(در داخل افغانستان)از مرز تایباد تا مرز رباط در سیستان و بلوچستان و همچنین ایالت کویته پاکستان،بخشی از این طایفه زندگی ایلاتی را میگذرانند.
وجه تسمیه
از آنجایی که چهارمین جد مردم این طایفه،سرگل نام داشته و او پسر علی خان سردار سیستان در عهد صفویه بود و در هنگام حیات خویش(1541-1619 میلادی برابر با 920-998 شمسی)سرپرستی یک ایل از چهار ایلی را که پدرش بنیان گذار آنها بود و به عهده داشت،از این جهت نام این طایفه مأخوذ است از اسم جدشان«سر گل».چون سازمان طوایف سیستان همانند سایر ایلات ایران از نوع گروهبندی نسبی است و در بافت طایفهای،نسب در حکم تاروپور است که یکپارچگی و یگانگی طایفه را نیز تضمین میمند و از آنجا که اساس نسبی سازمان طوایف،در مان سیستانیان و بلوچان اصطلاح«زهی یازایی»میباشد،ازاینرومنسوب به «سرگل»را سرگلزایی مینامیدند.
سابقهء تاریخی
همهء مردم طایفه سرگلزائی خود را دارای یک نیای مشترک(از یک پدر و مادر) (*)نویسنده گرامی این مقاله همنام است با مدیر این مجله،از ایشان دو کتاب دربارهء سیستان منتشر شده است و در بعضی نشریات هم مقاله به چاپ رسانیدهاند.چون همنامی موجب تصورات و اشتباهاتی میشود ایشان بحق نسبت«سیستانی»را دنبال نام خویش میآوردند.پس موجب امتنان است.
در همین ایام،آقای دکتر احمد مهراد(آلمان)و آقای دکتر فریدون اسدزاده مقالهای را که آقای ایرج افشار سیستانی در کیهان فرهنگی نوشتهاند به اینجانب نسبت داده بودند.افشارها در اغلب شهرهای ایران هستند و نام«ایرج»هم از نامهایی است که در سی چهل سال اخیر رواج بیشتری یافته. تاکنون پنج یا شش ایرج افشاردر طول بیست و چندسال شناختهام.چون گاهی هم اسمی ایجاد اشکال عمده کرده است این چند کلمه برای رفع اشتباه دوستان نوشته شد.(1.1)